W postępowaniu upadłości konsumenckiej kluczowym etapem jest wykonanie ustalonego przez sąd planu spłaty wierzycieli. Proces ten nie kończy się jednorazowym ustaleniem harmonogramu, lecz wymaga corocznego raportowania przez upadłego o realizacji tego planu. Roczne sprawozdanie z wykonania planu spłaty stanowi podstawowe narzędzie nadzoru sądu nad przebiegiem oddłużenia oraz służy ocenie prawidłowości i terminowości spłat.
Podstawa prawna i termin składania sprawozdania
Zgodnie z art. 49118 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe upadły jest zobowiązany składać corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. Pierwsze sprawozdanie powinno obejmować okres od dnia prawomocnego ustalenia planu do 31 grudnia roku, w którym zapadło to postanowienie. Termin ten jest skorelowany z terminem składania rocznego zeznania podatkowego, co ułatwia upadłym kompleksowe rozliczenie sytuacji finansowej za dany rok.
Forma i miejsce składania dokumentu
Od 1 grudnia 2021 r. obowiązuje składanie sprawozdań elektronicznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ). Dokumenty przesłane w formie papierowej lub tradycyjną pocztą nie wywołują skutków prawnych i nie są uznawane za złożone. Sprawozdanie może być złożone samodzielnie przez upadłego lub przez jego pełnomocnika – w tym przypadku należy dołączyć odpis udzielonego pełnomocnictwa.
Zakres informacji zawartych w sprawozdaniu upadłego
Sprawozdanie musi kompleksowo odzwierciedlać sytuację majątkową i finansową upadłego w roku sprawozdawczym, aby umożliwić sądowi skuteczną kontrolę realizacji planu spłaty.
1. Osiągnięte przychody
Upadły wykazuje wszystkie przychody uzyskane w roku sprawozdawczym, niezależnie od ich źródła. Należy uwzględnić dochody z umów o pracę, umów zlecenia, renty, emerytury, działalności gospodarczej, a także inne wpływy finansowe, w tym osiągnięte za granicą. Kwoty te należy podsumować, nie ma jednak obowiązku szczegółowego rozbicia na poszczególne źródła.
2. Zrealizowane spłaty wierzycieli
Przedstawia się szczegółowe zestawienie dokonanych wpłat na rzecz wierzycieli objętych planem spłaty. W zestawieniu powinny znaleźć się:
- daty dokonania poszczególnych wpłat;
- kwoty uiszczone na rzecz każdego wierzyciela;
- wskazanie daty pierwszej spłaty po uprawomocnieniu się planu spłaty.
Precyzyjne i zgodne z rzeczywistością zestawienie umożliwia sądowi weryfikację prawidłowości wykonywania planu. Wszelkie rozbieżności lub pominięcia mogą stanowić podstawę do uchylenia planu spłaty.
3. Nabyte składniki majątkowe
Upadły zobowiązany jest ujawnić wszelkie składniki majątku nabyte w trakcie roku sprawozdawczego, których wartość przekracza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, ogłoszone przez Prezesa GUS za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego. W 2024 r. limit ten wyniósł 8 548,85 zł. Dotyczy to zarówno ruchomości (np. samochody, sprzęt RTV/AGD, biżuteria), jak i nieruchomości (domy, mieszkania, działki).
Za nabycie należy rozumieć uzyskanie prawa własności, niezależnie od formy – może to być zakup, darowizna, spadek lub inne formy przejścia własności. Wartość składników powinna być ustalona według dnia ich nabycia.
Załączniki do sprawozdania
Integralną częścią sprawozdania jest kopia rocznego zeznania podatkowego (np. PIT) za rok, którego dotyczy sprawozdanie. Ponadto, dołącza się dokumenty potwierdzające dokonanie spłat na rzecz wierzycieli, takie jak potwierdzenia przelewów bankowych. W przypadku składania sprawozdania przez pełnomocnika, obowiązkowym załącznikiem jest odpis pełnomocnictwa.
Konsekwencje niezłożenia lub niewłaściwego sporządzenia sprawozdania
Nieprzestrzeganie obowiązku składania rocznego sprawozdania wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi. Sąd upadłościowy może uchylić plan spłaty wierzycieli, co oznacza utratę możliwości oddłużenia. W takim przypadku zobowiązania dłużnika pozostają w mocy, a upadły traci ochronę postępowania upadłościowego.
Podanie nieprawdziwych danych, zatajenie przychodów lub nabytych składników majątkowych jest traktowane jako działanie na szkodę wierzycieli i stanowi podstawę do uchylenia planu spłaty. Sąd może wszcząć postępowanie wyjaśniające, domagać się dodatkowych dokumentów i wyjaśnień. W praktyce wymaga się rzetelności i pełnej transparentności w przygotowywaniu sprawozdania.
Informacje
Rzetelne i terminowe przygotowanie sprawozdania jest obowiązkiem, którego nie można lekceważyć. Warto:
- Zgromadzić wszystkie dokumenty potwierdzające przychody i dokonane spłaty w ciągu roku.
- Dokładnie sprawdzić, czy wykazane kwoty odpowiadają rzeczywistym wpływom i wypłatom.
- Zwrócić uwagę na nabyty majątek o wartości powyżej progu określonego przez GUS, wykazując go zgodnie z obowiązującymi przepisami.
- Dołączyć kopię rocznego zeznania podatkowego oraz potwierdzenia zapłaty rat.
- Złożyć sprawozdanie elektronicznie w systemie KRZ w terminie do końca kwietnia, niezwłocznie po uzyskaniu kompletnych danych.
- W razie wątpliwości skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie upadłościowym, aby uniknąć błędów i nieścisłości.
Wnioski
Roczne sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli to nie tylko formalność, lecz istotny element nadzoru postępowania upadłościowego, który decyduje o dalszym losie upadłego i jego zobowiązań. Jego właściwe przygotowanie wymaga dokładności i pełnej transparentności wobec sądu. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować utratą ochrony przewidzianej w postępowaniu upadłościowym oraz koniecznością spłaty całego zadłużenia.
Dlatego też zaleca się, aby osoby wykonujące plan spłaty traktowały sprawozdanie jako istotny dokument rozliczeniowy i w razie potrzeby korzystały z pomocy profesjonalistów, co pozwoli na bezproblemowe kontynuowanie procesu oddłużenia i osiągnięcie ostatecznego umorzenia zobowiązań.