Jak długo działa syndyk w postępowaniu upadłościowym? Czas trwania i zasady wynagrodzenia

Funkcja syndyka w postępowaniu upadłościowym osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest kluczowa i trwa od momentu ogłoszenia upadłości aż do jej zakończenia. Syndyk zarządza masą upadłości, dokonuje zabezpieczenia majątku upadłego, jego wyceny oraz likwidacji, a także odpowiada za zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych środków. Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka trwa zatem przez cały okres trwania postępowania, które kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o wykonaniu ostatecznego planu spłaty wierzycieli, jego umorzeniu lub warunkowym umorzeniu zobowiązań.

Rozpoczęcie i zakończenie działalności syndyka

Syndyk zostaje powołany przez sąd po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Od tej chwili przejmuje pełną kontrolę nad majątkiem upadłego, który od tego momentu tworzy masę upadłości. W praktyce oznacza to, że wszelkie dochody upadłego, w tym wynagrodzenie za pracę, podlegają zajęciu na poczet zaspokojenia wierzycieli. Rola syndyka kończy się wraz z prawomocnym zakończeniem postępowania upadłościowego, co następuje po wykonaniu planu spłaty wierzycieli lub umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty.

Czas trwania postępowania syndykowego

Okres, przez który syndyk aktywnie działa, jest mocno zróżnicowany i zależy od szeregu czynników, przede wszystkim od posiadanego majątku oraz stopnia skomplikowania sprawy. W przypadku braku majątku postępowanie jest relatywnie szybkie – zwykle mieści się w granicach 6 do 12 miesięcy. Syndyk w takim wypadku koncentruje się przede wszystkim na weryfikacji wierzycieli i ustaleniu planu spłaty. Gdy upadły posiada majątek, czas ten może się wydłużyć nawet do 2-3 lat, zwłaszcza gdy składniki majątku są trudne do zbycia lub wymagają skomplikowanych czynności prawnych. Syndyk ma obowiązek sporządzić spis inwentarza i plan likwidacyjny w ciągu około 30 dni od ogłoszenia upadłości, a likwidacja majątku powinna zostać zakończona w terminie około 6 miesięcy, chociaż terminy te mogą ulec wydłużeniu w praktyce.

Do kiedy syndyk zajmuje wynagrodzenie upadłego?

Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka trwa nieprzerwanie od dnia ogłoszenia upadłości do dnia zakończenia postępowania upadłościowego. Znaczy to, że syndyk ma prawo do potrącania z wynagrodzenia tych kwot, które stanowią nadwyżkę ponad ustaloną ustawowo kwotę wolną od zajęcia, z zastrzeżeniem wyjątków w przypadku zobowiązań alimentacyjnych. Po zakończeniu postępowania, tj. wydaniu postanowienia o wykonaniu planu spłaty lub o umorzeniu upadłości, syndyk przestaje zajmować wynagrodzenie, a upadły odzyskuje pełną kontrolę nad swoimi dochodami.

Zasady zajęcia wynagrodzenia przez syndyka

Podstawową zasadą jest to, że do masy upadłości wchodzi połowa wynagrodzenia upadłego, przy czym syndyk musi pozostawić dłużnikowi co najmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od 1 lipca 2023 r. wynosi 3600 zł brutto. W przypadku zobowiązań alimentacyjnych syndyk może zająć do 60% wynagrodzenia. Kwota wolna od zajęcia zmienia się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenia z innych umów, takich jak umowy zlecenia czy o dzieło, nie korzystają z takich wyłączeń i mogą być zajmowane w pełniejszym zakresie.

Dochody z zagranicy i inne źródła

W sytuacji gdy upadły pracuje za granicą, pojawiają się dwie dominujące interpretacje dotyczące zajęcia wynagrodzenia: pierwsza opiera się na prawie kraju, w którym praca jest wykonywana, a druga – coraz bardziej dominująca – stosuje przepisy polskiego prawa upadłościowego z uwzględnieniem odpowiednich kwot wolnych ustalonych w kraju zatrudnienia. W praktyce upadły może wystąpić o zmianę sposobu zajęcia dochodu, wykazując na przykład wyższe koszty utrzymania za granicą.

Etapy postępowania upadłościowego z udziałem syndyka

1. Ogłoszenie upadłości – sąd wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości i powołaniu syndyka.
2. Zawiadomienie wierzycieli – syndyk informuje wierzycieli o upadłości i wzywa ich do zgłaszania wierzytelności w terminie 30 dni.
3. Weryfikacja i likwidacja majątku – syndyk sporządza spis inwentarza, szacuje wartość majątku oraz przeprowadza jego sprzedaż w celu zaspokojenia wierzycieli.
4. Sporządzenie projektu planu spłaty – po likwidacji majątku syndyk przygotowuje plan podziału środków między wierzycieli, który przedstawia sądowi.
5. Ustalenie planu spłaty wierzycieli przez sąd – sąd zatwierdza plan spłaty, który zwykle obejmuje okres do 36 miesięcy, choć w wyjątkowych przypadkach może być wydłużony.
6. Realizacja planu spłaty – upadły spłaca raty zgodnie z ustalonym planem, a syndyk nadzoruje wykonanie tego obowiązku.
7. Zakończenie postępowania – po wykonaniu planu spłaty sąd wydaje postanowienie o umorzeniu pozostałych zobowiązań, a rola syndyka dobiega końca.

Wpływ skomplikowania sprawy i postawy upadłego

Przebieg i czas trwania działań syndyka zależą również od współpracy upadłego. Termin na dostarczenie niezbędnych dokumentów i informacji przez dłużnika ma kluczowe znaczenie dla sprawnego przeprowadzenia likwidacji majątku oraz sporządzenia planu spłaty. Opóźnienia w dostarczaniu danych mogą znacząco wydłużyć postępowanie. Ponadto, sytuacja prawna majątku, liczba wierzycieli, a także ewentualne czynności odzyskujące majątek wyzbyty przez dłużnika (czynności bezskuteczne wobec masy upadłości) również wpływają na czas trwania postępowania.

Podsumowanie

Postępowanie upadłościowe z udziałem syndyka trwa od chwili ogłoszenia upadłości do momentu zakończenia całej procedury, co może w praktyce oznaczać okres od kilkunastu miesięcy do kilku lat w zależności od okoliczności. Syndyk zajmuje wynagrodzenie upadłego przez cały ten czas, z zachowaniem ustawowych kwot wolnych od zajęcia, umożliwiających dłużnikowi utrzymanie podstawowego poziomu życia.

W celu sprawnego i możliwie szybkiego zakończenia postępowania upadłościowego wskazane jest:

• Terminowe i pełne dostarczanie syndykowi wymaganych dokumentów i informacji.
• Ścisła współpraca w zakresie ustalania składu majątku oraz planu spłaty.
• Skorzystanie z profesjonalnego wsparcia prawnika specjalizującego się w upadłościach konsumenckich, co pozwala uniknąć formalnych błędów i przyspieszyć procedurę.
• Świadomość praw i obowiązków w trakcie realizacji planu spłaty, aby nie dopuścić do ewentualnych komplikacji i ponownych problemów finansowych.

Wiedza o tym, jak długo syndyk działa i do kiedy może zajmować wynagrodzenie, pozwala dłużnikom lepiej zrozumieć przebieg postępowania oraz przygotować się na jego konsekwencje finansowe i organizacyjne. Jest to niezbędny element odpowiedzialnego podejścia do oddłużania i budowania stabilności finansowej po zakończeniu postępowania upadłościowego.